Οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι Μ.Κ.Ο.

Έχει χυθεί πολύ μελάνι τις τελευταίες μέρες, με αφορμή το θόρυβο που δημιουργήθηκε  για τις αμαρτωλές Μ.Κ.Ο. και τους αφανείς ή φανερούς πρωταγωνιστές τους. Ασφαλώς,  όλες οι οργανώσεις αυτού του είδους δεν είναι διεφθαρμένες. Υπάρχουν πολλά φωτεινά παραδείγματα, όπου αυτές παρέμειναν πιστές στον αγαθοεργό και αφιλοκερδή σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Στο κλίμα ισοπέδωσης πάντως που δημιουργήθηκε, «μαζί με τα ξερά κινδυνεύουν να καούν και τα χλωρά».

Αποτελεί κοινό μυστικό ότι, από τις χιλιάδες πολιτιστικούς συλλόγους που λειτούργησαν και λειτουργούν τις τελευταίες δεκαετίες στη Χώρα μας, αρκετοί  πορεύτηκαν στη λογική των ΜΚΟ. Προσπάθησαν κυρίως να αντλήσουν οικονομικούς πόρους από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, των οποίων οι εκπρόσωποι αποδείχτηκαν πάντα πρόθυμοι προς τούτο, αφού κέρδιζαν την αναγνώριση, τη συμπάθεια  των συμπολιτών τους και ενίοτε και την ψήφο τους. Τα χρήματα που «έβγαζαν» και «δώριζαν» εξάλλου δεν ήταν δικά τους αλλά των κορόϊδων! Κτίστηκαν με αυτό τον τρόπο αρκετές πολιτικές καριέρες, αφού δημιουργήθηκαν και τράφηκαν κομματικές και παραταξιακές πελατείες δια της πελατειακής σχέσης και νοοτροπίας. Τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα σπαταλήθηκαν με αδιαφάνεια σε έργα όχι πάντα κοινωφελή ή αναπτυξιακά. Αρκούσε να  ικανοποιείται το μικροκομματικό ή τοπικιστικό συμφέρον και όλα τα υπόλοιπα «τσιμέντο να γίνουν!».
Σε τοπικό επίπεδο, είναι πασιφανής ο ανορθολογισμός και η ανοησία με την οποία διατέθηκαν από αυτούς που διαχειρίζονταν το δημόσιο χρήμα, αμέτρητοι πόροι για ενίσχυση συλλόγων έρημων και ακατοίκητων κατά κανόνα χωριών της ορεινής Ναυπακτίας, για κατασκευή και συντήρηση  εξωκκλησιών, για διάνοιξη ιδιωτικών δρόμων κ.λ.π., όταν την ίδια στιγμή στοιβάζουμε 250 μικρούς μαθητές του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου σε αίθουσες διδασκαλίας - πατάρια πολυκατοικιών και λυόμενα «κονσερβοκούτια»!
Ωστόσο, μες την ομίχλη και την αλλοφροσύνη που επικρατεί αυτές τις μέρες της κρίσης, περνάνε απαρατήρητοι, χιλιάδες επίσης σύλλογοι και φυσικά πρόσωπα, που εργάστηκαν αφιλοκερδώς με πνεύμα εθελοντισμού όλα αυτά τα χρόνια και έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο.
Δυστυχώς (ή ευτυχώς;) ο πειρασμός του χρήματος πλέον εξέλιπε για τους πολιτιστικούς Συλλόγους! Τα μεγάλα έργα και τα μεγαλεπήβολα σχέδια θα αναγκαστούν να περιμένουν! Οι πολίτες δεν είναι σε θέση να εισφέρουν ούτε την πενιχρή ετήσια συνδρομή, ενώ οι δωρεές από Υπουργεία, Υπηρεσίες, Δήμους και άλλους φορείς στέρεψαν.
Τι θα πράξουμε λοιπόν; Θα καταργήσουμε τους πολιτιστικούς μας Συλλόγους;
Είμαστε εκ των πραγμάτων υποχρεωμένοι να πορευτούμε με γνώμονα τα καταστατικά τους, τα οποία ώ του θαύματος, δείτε τι προβλέπουν:
«Σκοπός του συλλόγου είναι η ανύψωση του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου των μελών του και των κατοίκων του χωριού, η διαφύλαξη στοιχείων σχετικών με τα ήθη και τα έθιμα του χωριού, ο εξωραϊσμός αυτού, η προβολή των λαϊκών παραδόσεων της περιοχής, η προστασία του περιβάλλοντος, η καλλιέργεια του αθλητικού πνεύματος, καθώς επίσης και η προσπάθεια συμμετοχής στην επίλυση των προβλημάτων της περιοχής».
Σχεδόν όλα πραγματοποιούνται δίχως χρήματα! Με ομόνοια, κοινωφελή εργασία και διάθεση προσφοράς και αλληλεγγύης!

Δήμος Πράπας

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Τα επιστημονικά επιτεύγματα του 2013

Οι συντάκτες της επιθεώρησης Science επιλέγουν τις σημαντικότερες εξελίξεις της χρονιάς που φεύγει

Η ανοσοθεραπεία κατά του καρκίνου, δηλαδή η στρατολόγηση του ανοσοποιητικού συστήματος για την εξουδετέρωση των όγκων, ανακηρύχθηκε από την επιθεώρηση «Science» τo σημαντικότερο επίτευγμα του 2013, «έτος καμπής» στον πόλεμο κατά του καρκίνου. Το κορυφαίο περιοδικό εξηγεί το σκεπτικό του και παρουσιάζει μια λίστα εννέα ακόμα σημαντικών εξελίξεων, από την κατανόηση της χρησιμότητας του ύπνου μέχρι τον διάφανο εγκέφαλο.

 

Νέα στρατηγική

 

«Η ανοσοθεραπεία κατά του καρκίνου κέρδισε την πρώτη θέση επειδή αλλάζει τον τρόπο σκέψης των ερευνητών για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος» αναφέρει η επιθεώρηση στο αφιέρωμα Breakthrough of the Year.

Εφέτος, τρεις προσεγγίσεις κατά του καρκίνου, οι οποίες βασίστηκαν σε ανακαλύψεις τη δεκαετία του 1980 και 1990, απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους σε ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών στους οποίους δοκιμάστηκαν.

Η πρώτη αφορά την CTLA-4, μια πρωτεΐνη που υπάρχει στην επιφάνεια των T-κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος και ουσιαστικά φρενάρει τη δράση τους. Το 1996, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ένα αντίσωμα που μπλοκάρει τη CTLA-4 επιτρέπει στα Τ-κύτταρα να επιτίθενται σε όγκους.  Το 2012, η εταιρεία Bristol-Myers Squibb, στην οποία πέρασαν τα δικαιώματα του αντισώματος, ανέφερε ότι η θεραπεία είναι η πρώτη που προσφέρει μια έστω και μικρή παράταση ζωής σε ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα.
Η δεύτερη ανοσοθεραπεία στην οποία αναφέρεται η επιθεώρηση αφορά το PD-1, ένα ακόμα μόριο που πιστεύεται ότι φρενάρει τη δράση των Τ-κυττάρων. Κλινική μελέτη που ξεκίνησε το 2006 έχει ήδη δείξει ότι ένα αντίσωμα του PD-1 συρρικνώνει τους όγκους σε διάφορες μορφές καρκίνου.

Μια τρίτη τακτική ανοσοθεραπείας, ελαφρώς διαφορετική από τις δύο προηγούμενες, αφορά την απομόνωση Τ-κυττάρων από τον οργανισμό του ασθενούς, την προσθήκη στα κύτταρα αυτά επιπλέον γονιδίων, και την μεταφορά τους πίσω στον ασθενή. Προκαταρκτικά αποτελέσματα κλινικών δοκιμών δείχνουν ότι προσέγγιση εξαφανίζει τη λευχαιμία σε σημαντικό ποσοστό των ασθενών.

Οι δοκιμές τώρα συνεχίζονται, και οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν τα επόμενα χρόνια να κατανοήσουν γιατί οι ανοσοθεραπείες δείχνουν να είναι αποτελεσματικές σε ένα μέρος μόνο των ασθενών. Αυτό θα μπορούσε τελικά να βοηθήσει και τους υπόλοιπους.

Καθαρτήριος ύπνος

Εφέτος είχαμε τις πρώτες ενδείξεις για το πώς ο ύπνος βοηθά στον καθαρισμό του εγκεφάλου. Όταν ο εγκέφαλος πέφτει σε ύπνο, μικρά κανάλια που υπάρχουν ανάμεσα στα κύτταρα αρχίζουν να διευρύνονται. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό μπορεί έτσι να εισχωρήσει βαθιά μέσα στον ιστό και να απομακρύνει τοξίνες που συσσωρεύονται στη διάρκεια της ημέρας -ίσως και τις τοξίνες που συνδέονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Νυστέρι για DNA

Οι γενετιστές που χειρουργούν το DNA έχουν στη διάθεσή τους ένα νέο νυστέρι ακριβείας. Είναι το CRISP, ένα σύμπλοκο πρωτεϊνών που κανονικά βοηθά κάποια βακτήρια να κόβουν κομματάκια το DNA των ιών που τους επιτίθενται. Δεκάδες ερευνητικές ομάδες χρησιμοποίησαν εφέτος το CRISP για να πραγματοποιήσουν μικροχειρουργικές επεμβάσεις σε γονίδια και να κατανοήσουν τη λειτουργία τους.

Θεραπευτική κλωνοποίηση
Το 2013 οι επιστήμονες κατάφεραν για πρώτη φορά να απομονώσουν πολύτιμα βλαστικά κύτταρα δημιουργώντας ανθρώπινα έμβρυα μέσω κλωνοποίησης. Αυτό είχε ήδη γίνει σε πολλά είδη πειραματόζωων, οι άνθρωποι όμως είναι λίγο πιο ιδιότροποι. Για την κλωνοποίησή τους, όπως φαίνεται, απαιτείται μια δόση καφεΐνης.

Περισσότερο ρεύμα από τη λιακάδα

Μια νέα κλάση υλικών, οι «περοβσκίτες»,  υπόσχονται αποδοτικότερα, φθηνότερα φωτοβολταϊκά. Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια, η αποδοτικότητά τους έφτασε το 15%, ποσοστό μικρότερο από ότι στις σημερινές τεχνολογίες, το οποίο όμως μπορεί να αυξηθεί. Οι ημέρες των πάνελ πυριτίου ίσως είναι μετρημένες.

Εμβόλια στα μέτρα μας

Ερευνητές ανέπτυξαν εφέτος ένα εμβόλιο για τον συγκυτιακό αναπνευστικό ιό (RSV), ο οποίος προσβάλλει συχνά τα παιδιά, χρησιμοποιώντας τεχνικές δομικής βιολογίας. Το εμβόλιο περιέχει μεταλλαγμένες μορφές μιας πρωτεΐνης του ιού, σχεδιασμένες έτσι ώστε να αυξάνουν την πιθανότητα παραγωγής αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα. Τέτοιου είδους σχεδιασμένα αντιγόνα θα μπορούσαν στο μέλλον να χρησιμοποιηθούν και κατά του HIV.

Διάφανος εγκέφαλος

Μια νέα τεχνική χημικής κατεργασίας ιστών, με την ταιριαστή ονομασία Clarity («Καθαρότητα») αντικαθιστά τα αδιαφανή λιπίδια του εγκεφάλου με μόρια διαφανούς τζελ. Η νέα μέθοδος για διαυγείς εγκεφάλους αφήνει ανέπαφη τόσο τη μικροσκοπική όσο και τη μακροσκοπική δομή, επιτρέποντας έτσι στους ερευνητές να βλέπουν ταυτόχρονα και το δέντρο και το δάσος.

Καλλιεργημένα όργανα

Οι τεχνολογίες καλλιέργειας ιστών είναι τα τελευταία χρόνια ένα από τα πιο καυτά ερευνητικά πεδία. Βλαστικά κύτταρα που αφέθηκαν να αναπτυχθούν πάνω σε τρισδιάστατες σκαλωσιές χρησιμοποιήθηκαν εφέτος για την καλλιέργεια μίνι νεφρών ή ακόμα και μίνι ανθρώπινων εγκεφάλων. Προς το παρόν, αυτά τα «οργανοειδή» δεν διαθέτουν νεύρα και αιμοφόρα αγγεία, είναι όμως χρήσιμα στην κατανόηση της ανάπτυξης και της φυσιολογίας του ανθρώπου.

Η προέλευση των κοσμικών ακτίνων

Η Γη βομβαρδίζεται συνεχώς από σωματίδια υψηλής ενέργειας που διαπερνούν το Ηλιακό Σύστημα. Οι πορείες τους όμως επηρεάζονται από τυχόν μαγνητικά πεδία που συναντούν στον δρόμο τους, οπότε είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς την προέλευσή τους. Φέτος, οι αστρονόμοι έδωσαν απάντηση σε ένα ερώτημα 100 ετών: οι κοσμικές ακτίνες προέρχονται από γηρασμένα άστρα που εκρήγνυνται σε σουπερνόβα.

Τα μικρόβια μέσα μας

Μια νέα μελέτη για τα τρισεκατομμύρια μικρόβια που φιλοξενεί το ανθρώπινο έντερο εμφανιζόταν σχεδόν κάθε εβδομάδα σε όλη τη διάρκεια του 2013. Οι φιλοξενούμενοι μέσα μας διαπιστώνεται ότι συνδέονται με την παχυσαρκία, με τον καρκίνο, ακόμα και με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Για την καταπολέμηση μιας ποικιλίας ασθενειών, θα πρέπει τώρα να μάθουμε πώς να χειραγωγούμε την πολύτιμα μικροχλωρίδα.

ΠΡΑΣΙΝΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ

"Πράσινο αποτύπωμα"

        Πράσινο αποτύπωμα είναι το οικολογικό αποτύπωμα. Είναι ένας δείκτης και συνδέεται με το βαθμό-ρυθμό που οι άνθρωποι καταναλώνουν τους πόρους της Γης και εκφράζεται σε έκταση παραγωγικής γης, η οποία χρειάζεται γι αυτό. Μια έννοια που θα μας βοηθήσει πολύ να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα σε σχέση με τη δυνατότητα για ευζωία των παιδιών μας στο άμεσο μέλλον. Η έννοια έχει να κάνει με την απαραίτητη έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας, για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε ενέργεια και νερό, ώστε να διατηρηθούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στο σημερινό επίπεδο. Σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται οι εκπομπές ρύπων-άρα και οι εκπομπές CO₂- και η απόθεση των απορριμμάτων.

       Η γη διαθέτει 120 δισεκατομμύρια τέτοια στρέμματα, άρα σε κάθε άνθρωπο αυτού του πλανήτη σήμερα αντιστοιχούν περίπου 18 στρέμματα. Όμως έχουμε υπερβεί αυτό το όριο και το μέσο οικολογικό αποτύπωμα είναι 22 περίπου στρέμματα κατά κεφαλήν, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε υπερβεί ήδη τη φέρουσα βιολογική ικανότητα της Γης.       Σε κάθε περίπτωση σήμερα ζούμε σε βάρος του μέλλοντος και των επόμενων γενεών-δημιουργούμε εκτός των οικονομικών χρεών και οικολογικά χρέη.

Υπάρχει βέβαια και μεγάλη αδικία σε σχέση με την κατανομή του οικολογικού αποτυπώματος για τους ανθρώπους σε διάφορες περιοχές της Γης, ανάλογα με το βιοτικό επίπεδο και τον τρόπο ζωής. Ο μέσος Βορειοαμερικανός χρειάζεται π.χ. 96 στρέμματα, ενώ ο μέσος Ινδός 8 στρ. κ.λπ. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το οικολογικό αποτύπωμα της Ευρώπης, για παράδειγμα, ξεπέρασε τη βιολογική της ικανότητα από το 1960. Σήμερα είναι διπλάσιο από την ικανότητα αυτή. Και αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι –όπως βέβαια και οι Αμερικανοί ακόμα πιο πολύ- ζουν εις βάρος των άλλων πληθυσμών και ιδίως της Αφρικής, πράγμα ασυμβίβαστο με τη δίκαιη κατανομή των πόρων.     

 

      Το Υδατικό Αποτύπωμα εκφράζει την ποσότητα νερού που καταναλώνεται άμεσα ή έμμεσα (από την εφοδιαστική αλυσίδα) για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Η μέτρηση του Υδατικού Αποτυπώματος είναι βασική προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού, με απώτερο σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης του. Το Ανθρακικό Αποτύπωμα εκφράζει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τη λειτουργία οργανισμών/εταιριών και  τον κύκλο ζωής μεμονωμένων προϊόντων/υπηρεσιών.

      Το κρέας, ειδικά το κόκκινο κρέας των θηλαστικών που εκτρέφονται σε βιομηχανικές φάρμες, βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια στο επίκεντρο παγκόσμιας διαμάχης. Μερίδα περιβαλλοντολόγων, καθώς και φιλοζωικές ή χορτοφαγικές οργανώσεις θεωρούν ότι το κρέας βλάπτει την υγεία …του περιβάλλοντος. Πόση αλήθεια υπάρχει στους ισχυρισμούς τους και πιο είναι το ‘αποτύπωμα’ του κρέατος;

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ

Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και τα Χριστούγεννα.. Η Μεγάλη Νύχτα

 

Η νύχτα της 21 Δεκεμβρίου, είναι η μεγαλύτερη του έτους με διάρκεια 14 ωρών και 29 λεπτών. Την ημέρα εκείνη ο Ήλιος θα φτάσει στο σημείο της ετήσιας τροχιάς του που ονομάζεται «Χειμερινό Ηλιοστάσιο», οπότε αρχίζει και επίσημα η εποχή του Χειμώνα.

Ημερολογιακά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο κυμαίνεται σήμερα μεταξύ της 20^ης και 23^ης Δεκεμβρίου, αν και η τελευταία φορά που είχαμε το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903 και η επόμενη θα είναι το 2303. Ακόμη πιο σπάνια είναι η 20^η Δεκεμβρίου με την επόμενη να συμβαίνει το 2080. Οι διαφοροποιήσεις αυτές οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο του οποίου το κάθε έτος έχει 365 ημέρες εκτός από τα δίσεκτα έτη με τις 366 ημέρες τους. Τα πράγματα, όμως, δεν ήσαν πάντα έτσι. Ας τα πάρουμε, λοιπόν, από την αρχή.

Από την αρχαιότητα ακόμη ο υπολογισμός του Έτους έγινε με την παρατήρηση της επίδρασης που έχει πάνω στη Γη η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, η επίδραση δηλαδή του κύκλου των εποχών! Οι εποχιακές αυτές αλλαγές είχαν για τους αρχαίους τεράστια σημασία, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την εμφάνιση της γεωργίας πριν από 10.000 περίπου χρόνια. Γι' αυτό, κι επειδή η σπορά, η συγκομιδή και οι άλλες γεωργικές ασχολίες εξαρτιόνταν από τις αλλαγές των εποχών, η διάρκεια ενός ηλιακού έτους έπρεπε να μετρηθεί επακριβώς.

Η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε περίπου 365,25 ημέρες. Κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία κι έτσι μας φαίνεται ότι ο Ήλιος βρίσκεται μπροστά από διαφορετικά άστρα (καθώς κινείται από τη Δύση προς την Ανατολή), λόγω ακριβώς της κίνησης της Γης πάνω στην τροχιά της. Κάθε φορά που η Γη συμπληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο, μας φαίνεται ότι ήταν ο Ήλιος αυτός που συμπλήρωσε έναν κύκλο γύρω από τη Γη. Ο κύκλος αυτός ονομάζεται «εκλειπτική», και απεικονίζει την προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα, της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.

Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση του γήινου ισημερινού πάνω στην ουράνια σφαίρα), θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δε συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23,5 περίπου μοίρες, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής», και τα δύο σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία». Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται «εαρινό ισημερινό σημείο», κι από την ημέρα αυτή αρχίζει η Άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται «φθινοπωρινό ισημερινό σημείο», και από την ημέρα αυτή αρχίζει το Φθινόπωρο.

Από το εαρινό ισημερινό σημείο και μετά, ο Ήλιος φαίνεται καθημερινά να σκαρφαλώνει όλο και πιο πάνω στο βόρειο ημισφαίριο του ουρανού. Οι μέρες μεγαλώνουν, οι νύχτες μικραίνουν και ο καιρός γίνεται όλο και πιο θερμός. Περίπου τρεις μήνες αργότερα, στις 20-21 Ιουνίου, ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής από το οποίο θα αρχίσει πλέον να κατέρχεται, «τρεπόμενος» και πάλι προς τον ισημερινό. Το σημείο αυτό, στις 20-21 Ιουνίου, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το καλοκαίρι. Επειδή μάλιστα για μερικές ημέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκεται πάνω στην εκλειπτική σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει, το θερινό τροπικό σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.

Μετά τη θερινή τροπή, ο Ήλιος συνεχίζει να κατεβαίνει προς το Νότο, και στις 22-23 Σεπτεμβρίου φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, οπότε, όπως και στο εαρινό ισημερινό σημείο, έχουμε ίση μέρα και νύχτα: ισημερία. Αλλά η κάθοδος του Ήλιου συνεχίζεται, μέχρις ότου, στις 21-22 Δεκεμβρίου, φτάνει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του που ονομάζεται χειμερινό τροπικό σημείο, ή απλά χειμερινή τροπή ή χειμερινό ηλιοστάσιο. Από την ημέρα αυτή αρχίζει ο Χειμώνας. Αλλά από κει κι έπειτα ο Ήλιος σταματάει να κατέρχεται και ξαναρχίζει και πάλι να σκαρφαλώνει, κάθε μέρα όλο και πιο ψηλά.

Στη διάρκεια του Χειμώνα, οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν πάνω στο βόρειο ημισφαίριο της Γης με πλάγιο τρόπο, ενώ συμβαίνει το αντίθετο στο νότιο ημισφαίριο οπότε εκεί έχουν Καλοκαίρι. Στη διάρκεια της Άνοιξης ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό της Γης, οπότε και τα δύο ημισφαίρια παίρνουν με τον ίδιο τρόπο της ζωογόνες ακτίνες του Ήλιου. Στη διάρκεια του Καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί το βόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα, και ενώ εμείς έχουμε Καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα. Τέλος, το Φθινόπωρο, ο Ήλιος βρίσκεται και πάλι πάνω από το γήινο ισημερινό, με ισομερή κατανομή της θερμότητας και στα δύο ημισφαίρια.

Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεός, μια που γι' αυτούς ο Ήλιος ήταν ο δημιουργός των εποχών του έτους και του κύκλου των φαινομένων και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές, από τη σπορά ως τη βλάστηση και από την ανθοφορία ως τη συγκομιδή. Οι Αιγύπτιοι τον ονόμασαν Ρα, Ατόν, ή και Όσιρη ακόμη. Οι Βαβυλώνιοι τον αποκαλούσαν Σαμάχ, Βαάλ, Μαρδούκ και Νεργκάλ. Οι Ινδοί Βράχμα και Βισνού. Και οι Πέρσες Μίθρα. Για τους αρχαίους Έλληνες, κατά περιστάσεις, ήταν ο Δίας ή ο Πλούτων, ο Βάκχος, ο Διόνυσος, ή και ο Φοίβος Απόλλων. Ανεξάρτητα όμως από την ονομασία που του δόθηκε, όλοι ανεξαιρέτως οι λαοί καθιέρωσαν προς τιμή του Ήλιου, περίφημες και πολλές γιορτές, ιδιαίτερα στις περιόδους των εναλλαγών από τη μια εποχή στην άλλη.

Οι μεγαλύτερες από τις γιορτές αυτές γίνονταν σε όλες τις χώρες και τις φυλές στην εποχή του χειμερινού ηλιοστάσιου, στις 25 Δεκεμβρίου. Ήταν η γιορτή της γέννησης του Ήλιου, και όχι αδικαιολόγητα. Γιατί όσο ο χειμώνας πλησίαζε και ο Ήλιος του μεσημεριού φαινόταν όλο και πιο χαμηλά στον ορίζοντα, τόσο και οι μέρες μίκραιναν και το κρύο αύξανε. Ήταν η σκληρή εποχή για τον άνθρωπο με τις πολύ μικρές ημέρες και τις ατέλειωτες νύχτες. Οι φροντίδες πολλαπλασιάζονταν, οι ανησυχίες αυξάνονταν και ένα αόριστο συναίσθημα φόβου καταλάμβανε τον αρχαίο άνθρωπο με τα ανύπαρκτα σχεδόν αμυντικά του μέσα και τις περιορισμένες πηγές διατροφής.

Γι' αυτό αναπέμπονταν προσευχές και ιερές παρακλήσεις, ανάβονταν φωτιές και προσφέρονταν θυσίες προς το θεό Ήλιο για να μη χαθεί οριστικά από τον ορίζοντα. Και πράγματι: μετά από μικρό δισταγμό ο θεός ενέδιδε. Στο κατώτατο σημείο του, στον αστερισμό του Αιγόκερου, στις πύλες του Ήλιου όπως τον ονόμαζαν οι Χαλδαίοι, «άλλαζε» απόφαση, άρχιζε να σκαρφαλώνει και πάλι προς τα πάνω, και οι μέρες μεγάλωναν. Μια νέα τάξη πραγμάτων θα έμπαινε και πάλι, ωραία όπως και στα προηγούμενα χρόνια, οπότε η Γη θα ανθοφορούσε ξανά χάρη στις ζωογόνες ακτίνες του Ήλιου. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο το γεγονός ότι οι αρχαίοι λαοί γιόρταζαν ιδιαίτερα τις μέρες αυτές του χειμερινού ηλιοστασίου. Και αυτή την παράδοση των αρχαίων λαών συνέχισαν οι Έλληνες με τα Κρόνια, και ιδιαίτερα οι Ρωμαίοι με τα Σατουρνάλια και τα Βρουμάλια και την κεντρική γιορτή της 25ης Δεκεμβρίου "Dies Natalis Invicti Solis", δηλαδή την «Ημέρα της Γέννησης του Αήττητου Ήλιου».

Τα Σατουρνάλια ήταν η αρχαιότερη γιορτή των Ρωμαίων και την απέδιδαν στον Ρωμύλο ή στους Πελασγούς. Ξεχώρισε όμως από τις άλλες αγροτικές γιορτές τους το 217 π.Χ. Οι γιορτές αυτές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και είχαν κατακτήσει ολόκληρο τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Άρχιζαν με τα Βρουμάλια από τις 24 Νοεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου και ακολουθούσαν τα Σατουρνάλια από τις 18 έως τις 24 Δεκεμβρίου. Κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του «αηττήτου ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, εορταζόταν το γεγονός της τροπής του ηλίου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες, και μαζί τους οι ζωογόνες ακτίνες του ήλιου ξανάκαναν τη Γη να καρποφορήσει. Την 1η Ιανουαρίου γιορτάζονταν οι Καλένδες, στις 3 τα Βότα, στις 4 τα Λορεντάλια και στις 7 Ιανουαρίου τελείωνε η περίοδος αυτή των εορτών.

Επειδή λοιπόν οι πρώτοι χριστιανοί ήσαν εκτός νόμου στη Ρώμη, και δεν τους επιτρεπόταν να συναντιούνται ή να εκκλησιάζονται μαζί οι συναντήσεις τους γίνονταν κρυφά και σε μικρές ομάδες στις κατακόμβες τους, όπου και τελούσαν τις θρησκευτικές τους εορτές. Για να αποφύγουν, λοιπόν, τους διωγμούς αποφάσισαν να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, όταν οι Ρωμαίοι ήσαν απασχολημένοι με τις δικές τους γιορτές των Σατουρναλίων. Μ’ αυτόν τον τρόπο ήλπιζαν να μην ανακαλυφτούν από τους εορτάζοντες Ρωμαίους.

Θα αναρωτιέστε, όμως, γιατί το χειμερινό ηλιοστάσιο δεν συμβαίνει σήμερα στις 25 Δεκεμβρίου, όπως στην εποχή του Χριστού, αλλά στις 22 Δεκεμβρίου; Το πρόβλημα αρχίζει με το Ιουλιανό Ημερολόγιο που εισήγαγε ο Ιούλιος Καίσαρ το 44 π.Χ. που είχε όμως κι αυτό τις δικές του ατέλειες γιατί έχανε μία ημέρα κάθε 128 χρόνια. Το Ιουλιανό λοιπόν ημερολόγιο είχε θεσπίσει το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά με την πάροδο των ετών το προστιθέμενο μικρό λάθος είχε μεταθέσει την πραγματική ημερομηνία της χειμερινής τροπής. Ετσι λοιπόν το 325 μ.Χ. το έτος που έγινε η Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας, το χειμερινό ηλιοστάσιο είχε μετατεθεί και συνέβαινε στις 22 Δεκεμβρίου. Η μετάθεση όμως του Χειμερινού Ηλιοστασίου συνεχίστηκε χωρίς να διορθωθεί μέχρι και το έτος 1582, οπότε η χειμερινή τροπή συνέβαινε στις 12 Δεκεμβρίου.

Τότε ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ' εισήγαγε μία νέα μεταρρύθμιση, γι’ αυτό και το νέο ημερολόγιο, αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα, ονομάζεται Γρηγοριανό, και χάνει μία μόνον ημέρα στα 4.000 χρόνια. Για να γίνει μιά καινούρια αρχή, η Γρηγοριανή μεταρρύθμιση έτρεψε τη θέση του ημερολογίου προς τα εμπρός με βάση το έτος της Συνόδου της Νικαίας κι όχι το έτος εισαγωγής του Ιουλιανού ημερολογίου, το 44 π.Χ. Γι’ αυτό και το Χειμερινό Ηλιοστάσιο συμβαίνει σήμερα στις 22 Δεκεμβρίου, και ο πρωταρχικός λόγος για τον εορτασμό των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου έχει πιά χαθεί.

 

 

Του Διονύση Π. Σιμόπουλου

Διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ

Ο καιρός θυμίζει πιο πολύ καλοκαίρι παρά επερχόμενο χειμώνα…

Η παράδοση λέει για το Νοέμβρη:  «Η Πούλια βασιλεύοντας το μήνυμα της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους»

Ο καιρός δεν λέει να ψυχράνει και να απαλλαγούμε από τα ενοχλητικά κουνούπια «δράκουλες» που κατά σμήμη επιτίθενται σε οτιδήποτε κινείται τις απογευματινές και βραδινές ώρες.  Με το θερμόμετρο να δείχνει υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες τις μεσημεριανές κυρίως ώρες, συνεχίζεται ο Νοέμβριος. Η θάλασσα είναι ακόμη ζεστή και στις παραλίες της πόλης μας καθημερινά συναντάς αρκετούς κολυμβητές. Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκμεταλλεύτηκαν το παρατεταμένο καλοκαιράκι και απολαμβάνουν τα καλύτερα μπάνια, τα φθινοπωρινά! 

Παρά την αυξημένη υγρασία και τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για τον πολλαπλασιασμό  και την ενοχλητική δράση των εντόμων –των κουνουπιών κυρίως- και παρά την ανάγκη να πραγματοποιούμε ποτίσματα τέτοια εποχή στην περιοχή μας, ο ζεστός καιρός κατά τα άλλα μας αρέσει.

Όσοι δεν έχουν βιαστεί να «χαλάσουν» τα ζαρζαβατικά στο μποστάνι τους από τις πρώιμες ετήσιες καλλιέργειες ή έχουν καλλιεργήσει φυτά για όψιμη παραγωγή, έχουν ευχαριστηθεί αυτή την εποχή ωραίες ντομάτες, πιπεριές, μπάμιες, φασολάκια κ.λ.π. Όλα αυτά καλλιεργούνται υπαίθρια ενώ ο Νοέμβριος κοντεύει να μεσιάσει!  Και μάλιστα χωρίς το μπελά των βλαβερών εντόμων όπως η μελίγκρα, ο αλευρώδης, ο τετράνυχος, οι βρωμούσες κ.λ.π., τα οποία ή έχουν αραιώσει πάρα πολύ ή έχουν εξαφανιστεί. Φαίνεται πως, ξεγελάστηκαν από  το βιολογικό γενετικό τους ρολόι και έσπευσαν όσα επιβιώνουν, να χωθούν στις κρύπτες τους για να διαχειμάσουν.

Γίνεται φανερό πόσο μπορούμε να επωφεληθούμε στην Ελληνική ύπαιθρο, από την κατάσταση που διαμορφώνεται με τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στις νότιες κυρίως περιοχές της χώρας μας, για σχεδόν οκτώ μήνες το χρόνο! Αυτό είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της πατρίδας μας που πρέπει να εκμεταλλευτούμε πάση θυσία! Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για τις Ελληνικές καλλιέργειες και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Σε πια βόρεια χώρα μπορούν αυτή την εποχή να συντηρούν υπαίθριες καλλιέργειες και να λειτουργούν τα θερμοκήπιά τους χωρίς τις υπέρογκες δαπάνες που απαιτούνται για τη θέρμανσή τους; Η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την πρωτογενή παραγωγή, με κεντρικούς άξονες την ορθή οργάνωση των δραστηριοτήτων και την ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, πιστεύουμε είναι η πυξίδα για να σταματήσει ο οικονομικός κατήφορος. Η αξιοποίηση τοπικών χαρακτηριστικών, η τυποποίηση και σήμανση τοπικών προϊόντων, η ανάδειξη της μικρής κλίμακας ήπιας παραγωγής είναι η βάση για να αποκτήσει ένα στήριγμα για να εκκινήσει Ελληνική οικονομία.

Δήμος Πράπας

ΜΠΑΝΙΟ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Άσθμα και θαλασσινό νερό…

Ως άσθμα ορίζουμε μια νόσο που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή των βρόγχων μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε ηλικία. Η φλεγμονή σχετίζεται με υπερ αντιδραστικότητα των βρόγχων, που οδηγεί σε επεισόδια δύσπνοιας, συριγμού, βήχα, συσφικτικού αισθήματος στο στήθος. Στη θεραπεία του βρογχικού άσθματος χρησιμοποιούμαι διάφορα φάρμακα μόνα τους ή σε συνδυασμό (βρογχοδιασταλτικά, αντιφλεγμονώδη κ.α.).

Τι προκαλεί όμως την εμφάνιση του άσθματος; Σαφής απάντηση δεν υπάρχει. Το άσθμα πιθανόν προκαλείται από συνδυασμό κληρονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων πολλοί από τους οποίους αποτελούν και αιτία επιδείνωσης ή δύσκολης ρύθμισης του, όπως κάπνισμα στην διάρκεια κυήσεως, αλλεργιογόνα περιβάλλοντος, ρύπανση περιβάλλοντος, ιώσεις, μικροβιακές λοιμώξεις, συντηρητικά τροφίμων, φάρμακα, άσκηση.

Η άσκηση που ενδείκνυται σε άτομα με βρογχικό άσθμα είναι η κολύμβηση κυρίως στη θάλασσα γιατί ο αέρας που εισπνέεται είναι κορεσμένoς με υδρατμούς και θερμός με αποτέλεσμα να μην ευνοείται η εκδήλωση βρογχόσπασμου.

Κολύμβηση για την  υγεία  μας…

Η κολύμβηση και το θαλασσινό νερό βοηθάει στις χρόνιες ρινίτιδες και στη χρόνια ιγμορίτιδα. Στις αλλεργίες βοηθάει στην απομάκρυνση μέρους του αλλεργιογόνου και  πολλούς μεταβολίτες της αλλεργίας ή διεγείροντας την κινητικότητα των ρινικών κροσσών και απομακρύνοντας τις βλέννες.

Τα ιχνοστοιχεία που περιέχονται στο θαλασσινό νερό μπορεί να επιδράσουν θετικά στην ψωρίαση και σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος.

Το κολύμπι κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μύες με την ελάχιστη καταπόνηση των συνδέσμων και την αρθρώσεων, μειώνει το άγχος και δροσίζει.

Η περιοχή μας διαθέτει αρκετές και καθαρές παραλίες που μπορούμε να κολυμπήσουμε μέχρι αργά τον Οκτώβρη που τα νερά είναι ακόμα ζεστά.

Αικατερίνη Χαραλαμποπούλου

Ιατρός

Ειδικός Πνευμονολόγος

ΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Τα πλαστικά που πετάμε στη θάλασσα καταλήγουν στο... πιάτο μας!

Η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι το πλαστικό χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να διαλυθεί ανατρέπεται. Τα πλαστικά νέας γενιάς, μπορεί να μην εξαφανίζονται, διασπώνται όμως πολύ γρήγορα σε μικροσκοπικές ίνες και σωματίδια. Και μπορεί να είναι αόρατα στο ανθρώπινο μάτι όμως η ζημιά που προκαλούν είναι τεράστια.

Πρόσφατες επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ίνες του πλαστικού καταλήγουν σε υψηλές συγκεντρώσεις στη θάλασσα. Από εκεί περνούν - μέσω των ψαριών- στην τροφική αλυσίδα και τελικά στο πιάτο μας.

Έρευνα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος", σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Swansea της Ουαλίας, που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη έδειξε ότι σε 167 παραλίες των ελληνικών ακτών (όπου έγινε δειγματοληψία) οι ερευνητές δεν εντόπισαν ούτε ένα δείγμα που να μην περιέχει ίνες μικροπλαστικών!

Κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας, εξετάζονται 350 δείγματα ψαριών από το Βορειοανατολικό Αιγαίο: Στο 100% των ψαριών εντοπίστηκαν μικροπλαστικά και άρα τα μικροπλαστικά αυτά φτάνουν στο τραπέζι των καταναλωτών! Υπολογίστηκε ότι κάθε ένα από τα ψάρια του δείγματος έλαβε ως τροφή 4,68 ίνες μικροπλαστικών κατά μέσο όρο. Σε μία περίπτωση μάλιστα μετρήθηκαν 32 ίνες συγκεντρωμένες σε μόλις ένα ψάρι!

Διαβάστε: Τι κοστίζει κάθε πιάτο μας στον πλανήτη;

Τα μικροπλαστικά αποτελούν μια πολύ σοβαρή απειλή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, καθώς περνούν και στον υδροφόρο ορίζοντα. Σύμφωνα με το "Αρχιπέλαγος", το 2012 η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού ξεπέρασε τα 280 εκατομμύρια τόνους, από τα οποία ανακυκλώθηκε μόνο το 1%.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τη διασπορά πλαστικού στις θάλασσες:

 - Δεν πετάμε σκουπίδια στο δρόμο ή στο περιβάλλον

- Μειώνουμε την προσωπική μας κατανάλωση σε πλαστικά

- Επιλέγουμε ρούχα από φυσικές ίνες, όπως το βαμβάκι και το λινάκι και όχι συνθετικές ίνες, καθώς εκτιμάται ότι σε κάθε πλύση ένα συνθετικό ρούχο ελευθερώνει περίπου 1900 μικροπλαστικές ίνες στο αποχετευτικό δίκτυο

- Χρησιμοποιούμε τσάντες πολλαπλών χρήσεων για τα ψώνια μας

- Επαναχρησιμοποιούμε ή/και ανακυκλώνουμε τα πλαστικά μας

- Αποφεύγουμε προϊόντα προσωπικής υγιεινής που περιέχουν μικροπλαστικά στα συστατικά τους, όπως πολυαιθυλένιο (ΡΕ), πολυπροπυλένιο (ΡΡ), τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (ΡΕΤ), πολυμεθύλιο (ΡΜΜΑ) και νάιλον.

Πηγή: b2green.gr